Къартны ууазы
Ай, замана, замана,
Заманыма къайтайым!
Кёпню кёрген къарт эдим,
Бир-эки сёз айтайым,
Кючюм бар деп къууанма, –
Кючюнг кетер кюн чыгъар.
Туугъанма деп къууанма, –
Ажал жетер кюн чыгъар.
Малым бар деп къууанма, –
Малынг къалмаз кюн чыгъар.
Тангым бар деп къууанма, –
Тангынг атмаз кюн чыгъар.
Юсюбюзде къара жер –
Ажал ёлюм къайда жокъ?
Къарап турсакъ, игиге
Бу дуниядан файда жокъ.
Бу дуниядан файда жокъ –
Ангылагъыз, игиле!
Файгъамбарла, шыйыхла
Жер тюбюне кирдиле.
Ангылагъыз, жигитле,
Акъылманла айтдыла:
Жер тепдирген залимле
Бу дуниядан къайтдыла.
Буруннгуну сёзлерин
Эсигизге алыгъыз:
Ёлюм хакъды, кертиди,
Ёллюкбюз биз барыбыз.
Кёпню кёрген жамауат,
Къабырлагъа къара сен:
Ёлмей эсе туугъан жан, –
Нек толгъанды ол ёзен?
Усталадан къалгъан сёз,
Хал хыйсабын алгъан сёз, –
Къара жерни кёрлюкдю
Бу дунияны кёрген кёз!
Жаратханнга не этербиз, –
Бу дуниядан кетербиз.
Къара топуракъ болуп,
Къара жерде эрирбиз.
Ажал жетмей, ёллюк жокъ,
Жилягъандан келлик жокъ:
Бузжигитим ёлгенди, –
Бизге бушуу берлик жокъ!
Ёлюм жолун билиу жокъ,
Ёлген бизге келиу жокъ,
Ажал къары бир жетсе, –
Жилягъандан келлик жокъ.
Кёрген жерде кёз къалыр,
Айтхан жерде сёз къалыр,
Жигит ёлсе, жамауат, –
Эли, жери сау къалыр!
Ат ёлсе, иер къалыр,
Эл кёчсе, жери къалыр,
Эр киши жолгъа чыкъса,
Элине салам салыр.
Жолоучудан жол къалыр,
Тон устадан тон къалыр,
Эр киши ёлюм кёрсе,
Элине къуугъун салыр.
Тенг ёлсе, тенги къалыр,
Жолу, иши кем къалыр,
Къарап турсакъ, ахшыла,
Бу дунияда ким къалыр!
Къарындашы ёлгенни
Къарындашы къалады,
Эр башына иш тюшсе,
Эл аркъасын салады.
Къатын ёлсе, тул къалыр,
Бий жоюлса, къул къалыр,
Алтын, кюмюш хазнасы
Узакъ бармай тоналыр.
Миннген атынг бош къалса,
Анга минер табылыр;
Кийген тонунг бош къалса,
Аны киер табылыр;
Улан къалса, мал табар;
Къызынг къалса, жаш табар;
Жашынг ёлюп бир кетсе, –
Харип башынг не табар?
Къатын къалса, эр табар,
Жаш айырылса, жер табар,
Жангызына жилягъан
Жамауатдан кёл табар.
Аз жашады Бузжигит,
Аз кёрдю къууанч, насып.
Олду бушуу ачысы, –
Терк кетди, Аллах жазып.
Жарыкъ жулдуз терк кюер,
Жарыкъ кюн да бек тиер.
Жарыкъ жулдуз Бузжигит,
Санга халкъ къара киер…
22
Къарт уста, саны тутмай,
Тёгерегин къармады.
Бузжигитни анасы
Былай ачы сарнады:
– Ай, ай, дуния, ай, дуния,
Жангызны да къоймадынг,
Не кёп жанны алсанг да,
Алгъанлыкъгъа – тоймадынг.
Кесинг жангыз бир эдинг,
Аргъамакъгъа тенг эдинг.
«Бузжигитим» дегенде, –
«Жаным, анам!» – дер эдинг!
Кёз аллымда турсангед,
Кёрмезмедим, жан балам!
Ёлген жерингде болсам,
Ёлмезмедим, жан балам!
Тоймай къалдым кёзюнгден,
Къанмай къалдым сёзюнгден,
Жарлы балам, къайдаса,
Жашлай жолу кесилген?!
Шаудан сууум сюзюлген,
Бийик тауум тизилген,
Жарлы балам, къайдаса,
Жашлай оту ёчюлген?!
Узакъ жерлеге кетдинг,
Кесинге тансыкъ этдииг,
Къатын алмай, той этмей,
Къаралды жаухар бетинг.
Ёлдюнг, балам, тузакъда,
Асыралдынг узакъда,
Аллах эсе сууалчы, –
Къалай тёздю бу затха?!
Айтмай кетдинг сёзюнгю,
Кёрмей къалдым кезюнгю»,
Ата кёлю таш болса, –
Жетерми экен тёзюмю?
Ажалсыз жазыу болса, –
Артынгда киминг къалсын?
Сени излеп тарыкъсам, –
Кёлюмю киминг алсын?
Балаларын суу алгъан
Сюлесинлей, – анангма!
Жангызын жерге кёмюп,
Жиляй къалгъан анангма!